Bu makalede adım adım sıfırdan dürbün ayarlama süreçleri anlatılmaktadır.
Tüfek Dürbünü Tanımı
Tüfek Dürbünler 4 çeşittir:
- Sabit Büyütmeli Taktik Dürbünler: 3x, 6x, 9x v.b. arasında düşük ve sabit büyütme oranlı taktik dürbünler.
- Av Dürbünleri: 6x, 8x 12x 16x, 18x v.b. Düşük Büyütme Oranlı, Hızlı Atışa Uygun Dürbünler. (3-9x32, 3-12x32, 8-24x40 v.b.)
- Yüksek Büyütmeli Taktik Dürbünler: 24x, 32x, 40x v.b. büyütme oranlı taktik dürbünler. (8-24x40, 8-32x40, 10-40x40 v.b.)
- Yüksek Büyütmeli Yarışma Dürbünleri: 40x, 50x, 60x v.b. büyütme oranlı yarışma dürbünleri. (10-40x50, 10-56x60, 12-60x60 v.b.)
Av dürbünleri genellikle önden paralakslı iken Yüksek büyütme oranlı dürbünlerde paralaks ayarı turetlerin yanındadır.
Aşağıdaki dürbün ayarları özellikle Havalı Yarışma Tüfekleri için sırasıyla yapılması gereken hassas ayarlamalardır.
1-Dürbün Optik Merkezleme
Bir dürbün tüfeğe takılmadan önce Optik Merkezlemesi yapılmalıdır.
Dürbün Optik Merkezlemesi iki şekilde yapılabilir
1-Klik Sayma
Klik sayma işlemi bir turetin bir tarafa doğru sonuna kadar çevrilerek, sıfır noktasına getirilmesi ve diğer yönde sonuna kadar teker teker çevrilerek her tıkın sayılması ile yapılın.
- Öncelikle tureti bir tarafa sonuna kadar çevirin.
- Turet sonuna geldiğinde zorlamayın.
- Şimdi Tureti diğer tarafa sonuna kadar teker teker "tık"ları sayarak çevirin.
- Saydığınız Tık sayısını 2'ye bölün. (Tık Sayısı/2 =X)
- Şimdi X kadar bir uçtan geriye doğru sayarak tureti çevirin
- Turetiniz optik olarak sıfırlandı yani ortalandı..
Burada dikkat etmeniz gereken nokta Yükseklik ve Rüzgar Turetlerinin "Tık" sayıları aynı olmayabilir, genellikle değildir; her iki turetinde ayrı ayrı sayılıp ayarlanmalıdır.
2- Ayna İle Optik Sıfırlama
Ayna ile Optik sıfırlama için öncelikle Dürbünün Objektif merceğinden daha büyük bir ayna gerekmektedir.
- Aydınlık bir ortamda aynayı dürbünün ön tarafına bant ile sıkıca sabitleyin.
- Büyütme oranını en düşük seviyeye, varsa Paralaks ayarını en yükseğe alın.
- Işık kaynağının arkanızdan kulak hizanızdan gelmesine dikkat edin.
- Göz merceğinden baktığınızda asıl reticle ve aynadan yansıyan gölge reticle göreceksiniz.
- Turetleri kullanarak iki reticle görüntüsünü üst üste kesiştirin.
2-Dürbün Atış-Görüş Ekseni Sıfırlaması
Gittikçe artan mesafelere yaptığınız atışlarda sürekli olarak vuruş noktasının sağa yada sola kaydığını görüyorsanız ve sürekli sağ-sol ayarı yapma ihtiyacı duyuyorsanız büyük ihtimalle tüfeğinizde Atış-Görüş hattı kayması var.
Atış-Görüş hattı kayması genellikle üretimden kaynaklanan pikatinny rayı ve kullanılan dürbün ayaklarının hatalarından veya dürbünün eğikliğinden kaynaklanır. Özellikle Bullpub tipi tüfeklerde dürbünün bağlandığı parça gövdeden ayrı olması (genellikle) sebebiyle bu hata çok görülür.
Atış-Görüş hattı ekseni sıfırlamasına başlamadan önce yukarıdaki Optik Merkezleme Sıfırlamasını yapmanızı kuvvetle öneririz.
Atış-Görüş hattı ekseni sıfırlaması için...
- Atış-Görüş hattı ekseni sıfırlaması için bir A4 kağıdına düşey bir çizgi çizin ve 10m ye hedef olarak yerleştirin.
- Dürbünün dik çizgisini hedefteki dik çizgiyi üst üste getirerek atış yapın.
- Eğer vuruş noktanız doğrudan hedefteki dik çizgi üzerindeyse Atış-Görüş hattı eksenlerinizde bir kayma yok!
- Eğer vuruş noktanız hedefteki dik çizginin sağında yada solundaysa Atış-Görüş hattı eksenlerinizde bir kayma var; vuruş noktası çizgiden ne kadar uzaktaysa eksen kayması o kadar çok demektir.
- Eksen kaymasını gidermek için Dürbün Şimleme işlemini yapmanız gerekmektedir.
- Şimleme işleminden sonra yukarıdaki adımları hedefi daha uzak mesafeye, öncelikle 25m ve sonrasında 50m mesafelere koyarak tekrarlayın. Özellikle 50m ayarını rüzgarsız ortamda yapmanız kritik önemdedir.
3-Dürbün Şimleme İşlemi
...
4-Dürbün Eğim Açısı Verilmesi
Bazı yarışma tüfeklerinde özellikle Yükseklik Tureti klik sayısı fazla değilse Optik Merkezleme sonrasında yarışma mesafesi için yeterince turet mesafesi kalmayabilir.
Dürbün Eğim Açısı vermek için 3 yol vardır:
1-No-Limit Dürbün Ayağı:
Yüksekliği ayarlanabilen bu tür dürbün ayakları kolay pratik olmakla birlikte yükseklik ölçümü için herhangi bir mekanizma sunmazlar. Bu sebeple istenen yükseklik ve açı ancak deneme yanılma yolu ile verilebilir.
2-Yükseklik Ayarlı Tek Parça Dürbün Ayağı:
Yükseklik ayarlı tek parça dürbün ayakları ayarlama vidaları sayesinde istenen açı No-Limit ayaklara göre daha hassas ve tekrar şekilde verilebilir.
3- Yükseklik Eğim Açısı Şimlemesi:
No-Limit ve Tek Parça Yüksekli Ayarları ayakların olmaması durumunda Dürbün Ayaklarının, dürbün yatağı iç kısmına ince yükseltici parçalar koyarak yapılır. Bu metot deneme yanılma gerektirse de özellikle yarışmacılar tarafından kullanılan metotdur.
Diğer Kaynaklar
Dürbün optik merkezlemesi için linkteki videoyu izleyebilirsiniz...
Ayrıca linkteki videoyu da izleyebilirsiniz.